Niềng răng mắc cài là phương pháp chỉnh nha phổ biến và hiệu quả trong việc cải thiện các vấn đề như răng lệch lạc, hô, móm, chen chúc, sai khớp cắn,… Tuy nhiên, một trong những mối bận tâm lớn nhất khiến nhiều người do dự trước khi niềng là: “Niềng răng có đau không?”.
Sự thật là niềng răng mắc cài có thể gây đau – nhưng không phải suốt cả quá trình và không đến mức không chịu được. Để giúp bạn hiểu rõ hơn, bài viết này sẽ phân tích chi tiết từng giai đoạn của quy trình niềng răng và mức độ đau (nếu có) ở mỗi giai đoạn, đồng thời gợi ý cách giảm đau hiệu quả.
1. Niềng răng mắc cài là gì ?
Niềng răng mắc cài là kỹ thuật chỉnh nha sử dụng hệ thống mắc cài (kim loại, sứ hoặc tự buộc) kết hợp dây cung để tạo lực dịch chuyển răng về vị trí mong muốn.
Các loại mắc cài phổ biến:
- Mắc cài kim loại: Bền, giá thành thấp, nhưng dễ thấy.
- Mắc cài sứ: Thẩm mỹ hơn, nhưng chi phí cao hơn.
- Mắc cài tự buộc: Tối ưu lực kéo, rút ngắn thời gian điều trị.
Thời gian niềng răng thường kéo dài từ 18–30 tháng, tùy vào mức độ sai lệch của răng và độ tuổi của người điều trị.
2. Niềng răng mắc cài có đau không?
Câu trả lời là CÓ, nhưng mức độ đau tùy vào giai đoạn. Không phải ai cũng đau như nhau, và cảm giác đau thường sẽ biến mất sau vài ngày đến một tuần.
Tại sao lại đau khi niềng răng?
- Do lực kéo dịch chuyển răng
- Do ma sát giữa mắc cài và mô mềm như môi, má, lưỡi
- Do quá trình gắn khí cụ chỉnh nha
3. Đau khi niềng răng mắc cài là biểu hiện bình thường
Đầu tiên, bạn cần hiểu rằng: đau trong niềng răng là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi răng bắt đầu di chuyển dưới tác động của lực kéo. Cơn đau không phải dấu hiệu nguy hiểm mà là biểu hiện cho thấy răng đang “hợp tác” trong quá trình chỉnh nha.
Tuy nhiên, mức độ đau không giống nhau ở mỗi người:
- Có người chỉ thấy căng tức nhẹ, giống như răng bị “kéo căng”
- Một số khác có thể cảm thấy ê buốt, đặc biệt khi ăn nhai
- Nhưng cũng có người gần như không cảm nhận thấy gì
4. Đau nhiều nhất là trong 1–3 ngày đầu sau mỗi lần siết lực
Khi bác sĩ thay dây cung hoặc siết lại mắc cài (thường định kỳ 4–6 tuần/lần), răng sẽ chịu một lực mới → sinh ra cảm giác căng và đau nhẹ. Mức độ đau sẽ giảm dần trong 2–3 ngày, sau đó biến mất. Lúc này, răng bắt đầu thích nghi và bạn sẽ thấy dễ chịu hơn.
5. Niềng răng có đau suốt quá trình không?
Không. Quá trình niềng răng thường kéo dài 1,5–2 năm, nhưng cơn đau chỉ xảy ra từng giai đoạn, đặc biệt là:
- Giai đoạn đầu làm quen với mắc cài
- Giai đoạn điều chỉnh lực lớn (dịch chuyển răng nhiều)
- Giai đoạn đeo chun liên hàm chỉnh khớp cắn
Ở các giai đoạn duy trì hoặc ổn định, hầu như không còn cảm giác đau.
6. Niềng răng đau có chịu nổi không?
Đối với hầu hết bệnh nhân, cảm giác đau hoàn toàn nằm trong khả năng chịu đựng, tương đương như cảm giác sau khi nhổ răng hoặc làm răng mới. Đặc biệt, trẻ em và người trẻ thường chịu đau tốt hơn, do răng và xương hàm mềm hơn.
Nếu bạn sợ đau, có thể chọn loại mắc cài hiện đại như:
- Mắc cài tự buộc: Ít ma sát, lực kéo ổn định → ít đau hơn
- Mắc cài sứ: Êm dịu hơn với mô mềm so với kim loại
7. Mức độ đau theo từng giai đoạn niềng răng
Giai đoạn 1: Khám và đặt thun tách kẽ (nếu có)
Trước khi gắn mắc cài, bác sĩ có thể cần đặt thun tách kẽ giữa các răng để tạo khoảng trống đặt khâu kim loại.
- Cảm giác: Căng tức nhẹ, giống như có vật gì đó chen giữa các răng
- Thời gian: 3–7 ngày
- Mức độ đau: 2/10
Giải pháp: Súc miệng bằng nước muối ấm, hạn chế đồ ăn cứng
Giai đoạn 2: Gắn mắc cài
Là bước gắn hệ thống mắc cài lên bề mặt răng bằng keo chuyên dụng và cố định bằng dây cung.
- Cảm giác: Không đau khi gắn, nhưng vài tiếng sau bắt đầu có cảm giác căng tức do dây cung tác động lực.
- Thời gian đau: 3–5 ngày đầu
- Mức độ đau: 5–6/10
Lưu ý: Mỗi lần thay dây cung hoặc siết lực, cảm giác này có thể lặp lại vài ngày.
Giai đoạn 3: Làm quen với khí cụ trong miệng
Trong những ngày đầu sau khi gắn mắc cài, người niềng có thể gặp:
- Cọ xát mắc cài với môi, lưỡi, má → gây trầy hoặc lở miệng
- Nói chuyện và ăn uống khó khăn hơn
Mức độ đau: 4–5/10, nhưng chủ yếu là khó chịu chứ không phải đau nhức nặng
Giải pháp:
- Sử dụng sáp nha khoa bọc quanh mắc cài giảm cọ xát
- Súc miệng nước muối
- Dùng thuốc bôi loét miệng nếu cần
Giai đoạn 4: Thay dây cung và tái khám định kỳ
Mỗi lần đến phòng khám tái khám (thường 4–6 tuần/lần), bác sĩ sẽ thay dây cung hoặc điều chỉnh lực kéo.
- Cảm giác: Đau âm ỉ từ 1–3 ngày, đặc biệt là khi nhai
- Mức độ đau: 3–5/10
Giải pháp giảm đau:
- Ăn đồ mềm như cháo, súp, sinh tố
- Chườm lạnh bên ngoài má
- Uống thuốc giảm đau theo chỉ định bác sĩ nếu cần
Giai đoạn 5: Đeo chun liên hàm (nếu có)
Đây là giai đoạn quan trọng để điều chỉnh khớp cắn bằng cách đeo chun nối hai hàm.
- Cảm giác: Căng hàm, mỏi miệng, có thể đau nhẹ vài ngày đầu
- Mức độ đau: 3/10
Lưu ý: Việc không đeo chun đủ thời gian sẽ làm chậm quá trình điều trị.
Giai đoạn 6: Tháo mắc cài và đeo hàm duy trì
Thường không gây đau. Tuy nhiên, một số người có thể cảm thấy hơi ê buốt do thay đổi lực ép.
-
Mức độ đau: Gần như không có (1/10)
Sau khi tháo niềng, bạn sẽ được gắn hàm duy trì để giữ răng ổn định.
8. Những yếu tố ảnh hưởng đến mức độ đau khi niềng răng
- Ngưỡng chịu đau của từng người: Có người chỉ thấy tức nhẹ, có người thấy ê buốt rõ ràng
- Loại mắc cài: Mắc cài tự buộc thường gây ít đau hơn vì lực kéo ổn định
- Kỹ thuật bác sĩ: Bác sĩ có tay nghề cao sẽ điều chỉnh lực hợp lý, giảm thiểu đau
- Tình trạng răng ban đầu: Răng chen chúc nhiều, lệch nặng sẽ cần lực mạnh hơn → đau hơn
9. Cách giảm đau hiệu quả khi niềng răng mắc cài
Ăn uống đúng cách:
- Ưu tiên: cháo, súp, sinh tố, cơm mềm, sữa chua
- Tránh: đồ cứng (kẹo, hạt), đồ dẻo (kẹo kéo), thức ăn giòn (bánh tráng nướng)
Vệ sinh răng miệng nhẹ nhàng:
- Dùng bàn chải mềm chuyên dụng cho người niềng răng
- Dùng máy tăm nước hoặc chỉ nha khoa kèm luồn chỉ
Dùng sáp nha khoa:
-
Giúp bọc các góc sắc của mắc cài, hạn chế tổn thương mô mềm
Uống thuốc giảm đau:
- Có thể dùng Paracetamol hoặc Ibuprofen theo chỉ dẫn bác sĩ
- Không tự ý dùng nếu có tiền sử dạ dày hoặc dị ứng
10. Niềng răng mắc cài có đáng để chịu đau?
Dù niềng răng mắc cài có thể gây đau ở một số giai đoạn, nhưng đây chỉ là cảm giác tạm thời và hoàn toàn trong ngưỡng chịu đựng. Đổi lại, bạn sẽ có được:
- Nụ cười đều đẹp, tự tin
- Khớp cắn chuẩn, giảm nguy cơ mòn răng, lệch khớp thái dương
- Dễ dàng vệ sinh răng, giảm hôi miệng và sâu răng
Nhiều người sau khi hoàn tất quá trình đều cho rằng: “Chút đau ban đầu hoàn toàn xứng đáng với kết quả nhận được.”
